Gazeteciyi öldürerek onun haberini ortadan kaldıramazlar — Hakikat susturulamaz

Gazetecilik sadece bir meslek değil; toplumun hafızasını, kamusal alanın ışığını ve hesap soran mekanizmanın bir parçasıdır. Gazetenin manşeti, bir televizyon haberinin görüntüsü ya da bir internet sitesindeki araştırma haberi, yalnızca bilgi aktarmakla kalmaz; adaleti arayabilir, zulmü ortaya çıkarabilir, kamuoyunu aydınlatır. Bu nedenle bazı çevreler hakikati yok etmek yerine gazetecileri hedef almayı bir çözüm zanneder. Oysa gerçek, tek bir kişiyi ortadan kaldırarak yok edilemez.

Önce basit ama sert bir mantıkla başlamak gerekir: haber, verilerden, belgelere dayanan tanıklıklardan, soruşturmalardan oluşur. Muhabiri susturmak; o muhabirin ulaştığı, sakladığı ya da aktardığı kaynakları, tanıkları ve belgeleri silmez. Haberler başka kanallardan, başka gazetecilerce, sivil toplum tarafından veya kamuoyunun baskısıyla tekrar gün yüzüne çıkar. Tarih, zulme uğrayan fikirlerin ve seslerin birer birer yok edilemeyeceğini defalarca gösterir.

Şiddet, korku ve sindirme taktikleri toplumda kısa süreli bir sessizlik sağlayabilir — ama bu sessizlik, hakikatin yok olduğu anlamına gelmez. Tam tersine, şiddet çoğu zaman haberin daha da büyümesine yol açar; kamuoyu merakı, uluslararası dikkat, yeni araştırmalar tetiklenir.

Gazetecinin şehadeti veya saldırıya uğraması vakaları, mesleğe ve hakikate yönelik bir saldırı olarak algılanır ve daha fazla soruşturma doğurur. Bu, zalimin planlanmış bir “susturma” stratejisinin ters tepmesidir.

Gazetecilerin can güvenliği, demokratik bir toplumun temel taşlarından biridir. Gazetecilikte en büyük kefalet, kamuoyunun ve hukukun korumasıdır. Basın özgürlüğü, sadece gazetecilerin rahatça haber yapabilmesi için değil; vatandaşların doğru bilgiye erişebilmesi, yöneticilerin hesap verebilir olması için elzemdir. Gazetecilere yönelik fiziksel saldırılar veya suikastlar, sadece bireysel trajediler değildir; kamusal hayatın en temel işlevlerinin tahrip edilme girişimidir.

Bununla birlikte meselenin bir diğer boyutu da etik ve sorumluluktur. Haberi yapanın can güvenliği ne kadar önemliyse, haberi yapanın doğruluk, titizlik ve kaynak koruma sorumluluğu da aynı derecede önem taşır. Gerçekler doğru bir şekilde belgelenmiş, kaynaklar korunmuşsa, haberler kişisel saldırılarla veya baskılarla daha zor silinir. Bu nedenle gazeteciliğin teknik ve etik standartlarına sahip çıkmak, yalnızca mesleğin değil toplumun da savunusudur.

Unutulmamalıdır ki hakikat, toplumsal ilişkiler ağında yalnız bir düğüm değil; birçok insanın, belgenin ve kurumun ortak emeğiyle örülmüş bir ağdır. Bir düğümü koparmak ağı bütünüyle yok etmez; bazen ağ parçalanır, ama yeniden örülür — daha dayanıklı, daha görünür bir biçimde. Gazeteciliğin kolektif doğasının ve dayanışmanın gücüdür. Meslektaş dayanışması, akademi, sivil toplum, hukuki destek ve uluslararası baskı, susturulmak istenen seslerin yeniden duyulmasını sağlar.

Net bir çağrı yapmak gerekiyor: Hakikati savunmak herkesin görevidir. Gazetecilerin korunması için hukuki, politik ve toplumsal mekanizmalar güçlendirilmelidir.

Failler adalet önüne çıkarılmalı; soruşturmalar şeffaf olmalı; gazeteciliğin bağımsızlığı korunmalıdır. Vatandaşlar olarak doğru bilgiye sahip olma hakkımız için, gazetecilere yönelik saldırılara karşı durmalı, ifade özgürlüğünü savunmalıyız.

Gazeteciyi öldürmek, onun kalemini, bilgisini ve emek verdiği gerçeği yok etmez. Hakikat kısa süreliğine gömülebilir ama asla ölmez. Çünkü hakikat, bir kişinin değil, toplumun ortak mirasıdır — susturulamaz, bastırılamaz ve eninde sonunda gün yüzüne çıkar.